We willen allemaal graag paardrijden en tegelijkertijd het paard zoveel mogelijk ontzien. Want ik geloof echt dat iedere paardenliefhebber op zijn eigen manier het beste voor zijn paard wil. Maar wat is nou het beste? En welke mogelijkheden liggen binnen je handbereik? Na 28 jaar paarden houden bevind ik me nog steeds regelmatig in de spagaat tussen paarden houden en trainen aan de ene kant en het optimaliseren van het welzijn aan de andere kant. Natuurlijk zijn dit geen absolute tegenpolen en ik denk dan ook dat het houden van en werken met paarden kan bijdragen aan het welzijn van paarden. Maar zelfs in de meest alledaagse dingen komt deze spagaat weer boven drijven. Zo ook bij het opzadelen…
Wat voor zadeldekje heeft jouw voorkeur? De dikke met zachte padding? Die ene Zweedse die zo mooi is? Die met dat vilt of dat schapenvachtje, die zo lekker zacht en dempend zijn. Of juist die met antibacteriële en extra zweet transporterende werking?
Heel eerlijk, ik ben echt dol op mooie spullen en dan het liefst nog met de nieuwste technologieën en het moet er ook nog zacht en comfy (eventueel fluffy) uitzien voor het paard. Met andere woorden: ik ben gewoon ongelooflijk marketing gevoelig. Door steeds de nieuwste technologieën te kopen was ik er van overtuigd dat ik het beste deed voor de rug van mijn paard en dus voor zijn welzijn. En tadaaaa! In één klap was dat nieuwe, luxe, mooie, dure dekje niet meer een wens maar een noodzakelijke aankoop voor een beter en gelukkiger paard!
Deze cyclus van dromen over nieuwe dingen naar noodzakelijke aankopen kwam in een stroomversnelling toen mijn haflinger Starano net langs/op de ruggengraat bultjes kreeg na het rijden. Deze bultjes waren niet gevoelig en verdwenen binnen 1 a 2 uur na het rijden weer. Ze ontstonden met name na buitenritten maar soms ook na het rijden in de bak.
Omdat Starano een op maat gemaakt zadel had en de zadelmaker jaarlijks kwam om het zadel te controleren en op te vullen waar nodig, had ik niet direct het gevoel dat het aan het zadel zelf lag. De zadelmaker gaf aan dat dit wel vaker voorkomt en zolang het niet gevoelig is en snel weg trekt het niet ideaal is maar ook geen groot probleem. Toch zat het me niet lekker want onschuldige bultjes of niet, ik wil niet de oorzaak zijn van welk letsel dan ook bij mijn paard. Ik had zijn oude zadel nog liggen dat hem in der tijd wel paste maar mij niet en van ouderdom bijna uit elkaar viel. Maar ook bij dit zadel ontstonden dezelfde bultjes. Ook het derde zadel dat ik qua maat op hem kon aanpassen bood geen oplossing tegen de bultjes en het vierde boomloze zadel bleef niet goed liggen op Star zijn iets te ronde lijf. Inmiddels was ik zo klaar met verschillende zadels proberen en al helemaal klaar met de bultjes dat ik het over een andere boeg gooide. Ik ging terug naar het op maat gemaakte zadel en betrad de wondere wereld van zadelonderleggers.
De wereld van onbeperkte mogelijkheden
In de wereld van zadelonderleggers is werkelijk alles mogelijk. Schapenvelletjes, vilt, leer, rubber, gel, correctiepads waarmee de voorkant, midden of achterkant van de pad opgevuld kan worden en nog veel meer.
Tijdens het aankopen en uitproberen van de zadelonderleggers zag ik op diverse platforms dat ik zeker niet de enige was die problemen had met ‘onschuldige bultjes’ na het rijden. Diverse tips kwamen voorbij als: strakker aansingelen, het dekje verder de kamer in trekken, boomloze zadels en andere dekjes en zadelonderleggers gebruiken. Deze tips hielpen mij niet zoveel maar het zette me wel aan het denken. Kennelijk is dit een veel voorkomend probleem en weet eigenlijk niemand echt wat het is en waarom het precies ontstaat, laat staan wat er tegen te doen is.
Helaas nam het leven een onverwachte wending en heb ik halverwege mijn zoektocht mijn lieve goudblonde vriend moeten laten inslapen. Ik dacht niet meer aan de bultjes totdat ik maanden later met Diablo, mijn nieuwe Andalusier, terugkwam van buitenrit en weer die bultjes zag!
Ander paard, ander zadel, andere zadelmaker, al ruim een jaar eens in de twee weken dure houding- en zitlessen en dan toch weer die ellendige bultjes. Ik nam direct contact op met mijn nieuwe zadelmaker, maar ook zij gaf aan “als het snel weer weg gaat en hij niet gevoelig reageert kan het geen kwaad. We komen het bij sommige paarden wel eens vaker tegen”. Daar zat ik weer terug in hetzelfde schuitje als met Starano. Met als enige verschil dat Diablo, die nog vol in de groei is, nu een tijdelijk “leenzadel” heeft tot zijn eigen nieuwe zadel klaar is. Dus zijn huidige leenzadel zal niet zo goed liggen als straks zijn op maat gemaakte zadel. Maar aangezien verschillende type zadels bij Starano ook niet direct de oplossing boden probeerde ik me te herinneren bij welke zadelonderlegger ik met hem gebleven was.
Het rendiervacht
Dit allemaal overpeinzend liep ik onze zadelkamer binnen en viel mijn oog op het rendiervacht die ver in de hoek was weggehangen en die ik lang geleden eens van mijn zus gekregen had. Hij was bedoeld als zadeldekje en zadelonderlegger in een, omdat hij zo’n goede drukverdelende en -absorberende werking zou hebben. Ik vond de vacht toen veel te mooi om te gebruiken en was bang dat hij bezweet en vies zou worden. Daarnaast moest ik heel eerlijk ook even wennen aan het idee om mijn moderne, sportieve dressuur-look in te ruilen voor die van de Flintstones.
Maar had mijn zus niet iets gezegd over wetenschappelijk bewijs voor het gebruik van rendiervachten? En laat dat nou net onze expertise zijn bij Equifacts! Diezelfde dag vond ik nog het artikel uit 2010 van A.B. Kotschwar, A. Baltacis en C. Peham: “The effects of different saddle pads on forces and pressure distribution beneath a fitting saddle”.
In dit onderzoek werden 16 verschillende paarden met goed passende dressuurzadels met normale boom gereden in stap en draf. Vier verschillende zadelpads werden met elkaar vergeleken: gel, leder, foam en rendiervacht.
Ook keken de onderzoekers naar het verschil in druk tussen het gebruik van de vier zadelpads ten opzichte van geen pad onder het zadel. Door een drukmat te gebruiken onder de zadelpads en zadels konden de onderzoekers de maximale totale krachten die in werkte op de paardenrug meten. Hoe lager de maximale totale kracht tijdens het rijden hoe beter het zadelpad zijn werk deed om het gewicht te verdelen en de klappen op te vangen en dus hoe minder belastend voor de paardenrug.
Rendiervacht zorgt voor een sterke vermindering van de druk
Alleen het rendiervacht verminderde significant de maximale totale kracht van de ruiter met zadel tijdens het rijden ten opzichte van geen pad onder het zadel:
In stap daalde de maximale totale kracht van 1005 Newton tot 796 Newton
In draf daalde de maximale totale kracht van 1650N naar 1473 Newton
Naast de maximale totale krachten verminderde het rendiervacht ook significant de longitudinale en transversale drukverdeling onder het zadel tijdens het rijden ten opzichte van geen zadelpad.
De andere geteste zadelpads hadden geen effect. Met andere woorden: ze maakten de drukverdeling er niet slechter op, maar ook niet beter.
De proef op de som...
Met dit in gedachten vouwde ik het rendiervacht dubbel en legde ik het direct op Diablo’s vacht, waarbij ik de rendiervacht zo plaatste dat de ‘vouw’ bij de schoft voor het zadel lag lag en de haarrichting aan de onderkant van de pad in dezelfde richting liep als de vacht van Diablo. Op de vacht legde ik direct het zadel en merkte al snel dat ik een langere singel nodig ging hebben. De vacht die ik gebruikte was niet erg groot maar paste precies onder het zadel. Dit is wel iets om in gedachten te houden bij aankoop van een rendiervacht aangezien ze in verschillende maten beschikbaar zijn.
En toen de proef op de som! Een buitenrit
van zo’n 10km door het bos met een stalgenootje. Tijdens de rit maakte ik me iets zorgen of het dekje niet zou gaan schuiven of wegglijden en of het zadel wel goed zou blijven liggen in draf en galop. Ik zat immers vrij hoog boven het paard met die dubbele vacht en had niet heel veel speling voor en achter het zadel en dat zou betekenen dat ik hem in het bos opnieuw zou moeten opzadelen. Nu is hij braaf maar het blijft een 4 jarige kleuter met praatjes en grapjes.
Maar het rendiervacht in combinatie met het zadel lag als een huis! Diablo brieste al ontspannen met de neus laag bij de grond in de eerst paar meter van de rit en leek iets ruimer te bewegen. Het zadel voelde niet instabiel aan, ook al moest ik even wennen dat ik wat hoger zat. Stap, draf en galop: geen probleem. Zodra we terug op stal waren trok ik zo snel mogelijk het zadel en rendiervacht van Diablo’s rug op zoek naar bultjes. Niks! Geen bultje, plekje of oneffenheid te bekennen! Eindelijk, na jarenlang zoeken iets gevonden dat niet alleen bultjes voorkomt maar ook nog wetenschappelijk bewezen is dat het de druk onder het zadel verminderd.
Geen last meer van bultjes op de rug
Ook in de weken erna heb ik nooit meer last gehad van bultjes op de rug.
Dus voor iedereen die dit probleem herkent: probeer eens een rendiervacht.
Op het moment ben ik nog volop aan het experimenteren met hoe ik het rendiervacht het beste kan gebruiken. Zo kun je deze zowel enkel als dubbelgevouwen onder het zadel leggen. Voordeel van enkel is dat de kamer van het zadel wat minder volgestopt zit en zo wat meer ruggengraat vrijheid behoudt. Ook zit je dan iets minder ‘ver’ van je paard en zou je als je niet van de flintstone look houdt het in de vorm van je zadel en of normale dekje kunnen knippen en het zo verstoppen onder een van beide. Het voordeel van de dubbelgevouwen versie is de betere schokdemping en dat je juist ook de mooie kant van de vacht ziet.
Ik heb geluk dat Diablo vrij weinig schoft en een vrij ronde rug heeft waardoor ik weg kom met iets minder ruimte in de kamer van het zadel. Toch zag ik dat het zadel heel lichtjes achterover lag met het gebruik van de dubbele versie van het rendiervacht. Omdat ik vermoed dat dit betekent dat de vacht dan toch aan de voorkant van het zadel iets te veel opvult ben ik begonnen met het uitknippen van een schoft uitsparing. Het deed even pijn om de schaar in mijn mooie vachtje te steken maar had wel als resultaat dat het zadel al iets beter lag. Intussen ben ik moed aan het verzamelen om het gat nog iets groter te maken maar misschien dat ik hiermee ook wel even wacht tot mijn nieuwe zadel in januari arriveert.
Ondanks mijn eeuwige drang naar perfectie en het optimaliseren van het rendiervacht als dekje voel ik een ongelooflijke opluchting! Na jarenlang zoeken heb ik eindelijk de oplossing gevonden voor bultjes onder het zadel! En zeg zou zelf, zo’n flintstone look is nog helemaal niet zo gek nu het hartje winter is.